Có nên mua xe ô tô điện hay không?

Có thể nói xe ô tô chạy bằng xăng được sản xuất từ lâu đời, rất được ưa chuộng và gần như chiếm lĩnh thị trường trong phân khúc xe dành cho cá nhân. Tuy nhiên, sự ra đời của xe ô tô điện hiện đại (EV) đã phá vỡ điều đó, biến cả 2 phương tiện trở thành đối thủ và thường được đặt lên bàn cân so sánh.

Nếu bạn đang cân nhắc muốn mua một chiếc xe ô tô điện, hãy so sánh các ưu nhược điểm của 2 loại phương tiện, kết hợp các yếu tố về tình hình tài chính cá nhân, địa điểm sinh sống và nhu cầu lái xe của bạn này trước khi quyết định chi tiền. 

Xe ô tô điện có giá bao nhiêu?

Theo Kelley Blue Book, giá trung bình của một xe ô tô điện (EV) vào tháng 7 năm 2023 là $53.469, trong khi giá trung bình của một xe chạy xăng là $48.334. Mặc dù xe ô tô điện nhìn chung có giá cao hơn, nhưng khoảng cách về giá cả đang dần giảm xuống do ngày càng có nhiều xe ô tô điện được tung ra thị trường.

Vậy, có nên mua xe ô tô điện hay không?

Trước khi quyết định mua xe ô tô điện (EV), bạn hãy cân nhắc các ưu nhược điểm giữa xe ô tô điện so với xe chạy xăng thông thường, thậm chí cả xe hybrid.

Ví dụ, nếu bạn thường xuyên có những chuyến đi đường dài trong năm, bạn có thể cần phải nghiên cứu xem vị trí những trạm sạc (charging stations) có sẵn trên tuyến đường đi trước khi khởi hành.

Những ưu điểm của xe ô tô điện

Chạy êm và tăng tốc nhanh

Xe ô tô điện không tạo ra tiếng ồn động cơ nên khi chạy tạo cảm giác lái xe êm ái. Còn nếu bạn muốn có chút tiếng ồn, thì một số nhà sản xuất xe ô tô điện còn cung cấp bộ tùy chọn bổ sung âm thanh động cơ giả lập (add engine sounds) cho xe của bạn.

Khả năng tăng tốc của xe ô tô điện cũng nhanh hơn đáng kể (much faster) so với xe chạy xăng. Thêm vào đó, trọng tâm thấp hơn giúp xe ô tô điện ổn định hơn (more stable).

Ưu đãi thuế hấp dẫn

Hiện nay, chính phủ liên bang, tiểu bang và địa phương đang triển khai nhiều chương trình ưu đãi về hoàn thuế (rebates) và khuyến mại thuế (tax incentives) để khuyến khích người dân mua xe ô tô điện. Cụ thể, một số loại xe ô tô điện đáp ứng các tiêu chí nhất định có thể được hưởng tín dụng thuế liên bang (federal tax credit) lên tới $7,500.

Chi phí sạc điện rẻ hơn đổ xăng

Giá xăng luôn biến động, theo J.D. Power, một gia đình ở Mỹ trung bình chi khoảng $5,000 mỗi năm cho xăng xe. Ngược lại, chi phí lắp đặt trạm sạc mới hoàn toàn tại nhà chỉ tốn dao động từ $1,000 đến $2,500, đã bao gồm cả phí thi công. Và theo trang Energy.gov, chi phí sạc xe ô tô điện tại nhà có thể chỉ tốn khoảng $60/tháng, tương đương $720/năm.

Nếu bạn muốn sạc xe bên ngoài thì chi phí sạc thường sẽ rẻ hơn đổ đầy bình xăng. Tuy nhiên, chi phí này còn phụ thuộc vào giá cả của cả điện và xăng ở khu vực bạn sạc.

Xe ô tô điện không cần thay nhớt

Xe ô tô điện không cần bảo trì bảo dưỡng quá nhiều, giúp bạn tiết kiệm chi phí trong dài hạn. Bạn sẽ không còn phải lo lắng (hay chi trả) cho các việc bảo dưỡng như thay nhớt, thay bugi, thay dây curoa cam,... khi sở hữu một chiếc xe ô tô điện.

Nhược điểm của xe ô tô điện

Bên cạnh các ưu điểm, xe ô tô điện cũng có những nhược điểm nhất định, chúng chủ yếu liên quan đến pin xe và bảo hiểm dành cho xe ô tô điện. 

"Sợ hết điện khi chạy đường dài" 

Đây là nỗi lo ngại phổ biến về quãng đường di chuyển tối đa của xe ô tô điện chỉ với một lần sạc. Mặc dù phạm vi hoạt động của xe ô tô điện thường ngắn hơn so với xe chạy xăng, nhưng con số này đang dần được cải thiện. Hiện tại, hầu hết xe ô tô điện có thể đi được ít nhất 200 miles cho mỗi lần sạc đầy, và số lượng trạm sạc công cộng (public charging stations) đã gần như tăng gấp đôi trong giai đoạn 2019-2023.

Tuy nhiên, nếu gặp phải thời tiết lạnh giảm xuống dưới 50 độ F sẽ làm giảm phạm vi hoạt động và thời gian sạc của xe so với thông tin được quảng cáo. 

Do đó, bạn cần cân nhắc lựa chọn khu vực sinh sống và địa điểm thường xuyên di chuyển.

Pin xe ô tô điện không tồn tại mãi mãi

Theo J.D. Power, pin của xe ô tô điện có tuổi thọ trung bình từ 10 đến 20 năm, với hầu hết các gói bảo hành của nhà sản xuất, chúng sẽ kéo dài 8 năm hoặc với 100.000 miles đầu tiên. 

Tuy nhiên, Phòng Thí nghiệm Năng lượng Tái tạo Quốc gia (National Renewable Energy Laboratory) đưa ra ước tính thấp hơn, chỉ từ 12 đến 15 năm cho xe ô tô điện hoạt động trong điều kiện khí hậu ôn hòa.

Nếu pin xe hết hạn sử dụng sau thời gian bảo hành, chi phí thay thế có thể dao động từ $5,000 đến $15,000.

Phí bảo hiểm cho xe ô tô điện có thể cao hơn

Do giá thành của xe ô tô điện thường cao hơn so với xe chạy xăng, nên chi phí bảo hiểm thiệt hại và sửa chữa hư hỏng cũng có thể cao hơn, đặc biệt là khi cần sửa chữa cụm pin (battery pack). 

Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cho thấy xe ô tô điện có nguy cơ cháy nổ cao hơn so với xe chạy xăng, dẫn đến mức phí bảo hiểm cao hơn.

Câu hỏi thường gặp về xe ô tô điện

Cách sạc xe ô tô điện hoạt động như thế nào?

Theo Bộ Năng Lượng của Mỹ, có 3 cấp độ sạc pin cho xe ô tô điện:

• Cấp độ 1: Sử dụng ổ cắm 120V (volt) và tăng phạm vi từ 2-5 miles mỗi giờ. Đây là loại ổ cắm điện thông dụng có trong nhà bạn.
• Cấp độ 2: Sử dụng nguồn điện 208V hoặc 240V, giúp tăng phạm vi từ 10-20 miles mỗi giờ sạc. Hầu hết các trạm sạc công cộng (public charging stations) sử dụng thiết bị sạc cấp độ 2. Bạn có thể lắp đặt bộ sạc cấp độ 2 tại nhà, nhưng cần thuê kỹ sư điện nếu hệ thống dây điện trong nhà bạn chưa phù hợp.
• Cấp độ 3: Còn được gọi là trạm sạc nhanh DC (DC fast chargers), cung cấp thời gian sạc nhanh nhất, từ 60-80 miles km trong 20 phút sạc. Sạc cấp độ 3 chỉ có sẵn tại các trạm sạc công cộng.

Tuổi thọ của xe ô tô điện là bao lâu? 

Theo Kelley Blue Book, xe ô tô điện có tuổi thọ tương đương với xe chạy xăng bởi vì chúng có ít chi tiết máy hơn, giúp giảm thiểu tình trạng hao mòn. Viện Năng Lượng Tái Tạo Quốc gia (National Renewable Energy Laboratory) cũng ước tính rằng pin xe ô tô điện hiện đại có thể kéo dài từ 12 đến 15 năm trong khí hậu ôn hòa (8 đến 12 năm trong khí hậu khắc nghiệt), tương đương với tuổi thọ trung bình của một chiếc xe hơi trên toàn quốc (12.5 năm).

Tác động của xe ô tô điện đối với môi trường

Một ưu điểm vượt trội là xe ô tô điện không thải trực tiếp khí thải độc hại từ ống xả (tailpipe emissions), góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các đô thị lớn. Ngược lại, theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (U.S. Environmental Protection Agency), một xe chở khách sử dụng động cơ đốt trong thông thường thải ra khoảng 4,6 tấn khí CO2 mỗi năm. Xe chạy xăng cũng thải ra các loại khí nhà kính khác như methane và nitrous oxide.

Tuy xe ô tô điện không trực tiếp gây ô nhiễm môi trường, song về mặt gián tiếp, quá trình sản xuất xe ô tô điện và nguồn cung cấp điện cũng tác động đến môi trường:

• Quá trình sản xuất xe ô tô điện bao gồm khai thác và xử lý khoáng sản cho pin, gây ra phát thải gián tiếp (lifecycle emissions). 
• Nguồn cung cấp điện: Tổng lượng phát thải trong toàn bộ vòng đời của xe ô tô điện phức tạp hơn. Nguồn điện sử dụng để sạc pin ảnh hưởng đến mức phát thải. Tại Mỹ, 23% điện năng được sản xuất từ các nhà máy nhiệt điện than. Nghiên cứu gần đây về vòng đời của xe ô tô điện cho thấy, ngay cả khi sạc bằng điện từ nhà máy nhiệt điện than, một chiếc xe ô tô điện vẫn thải ra ít khí CO2 hơn so với một chiếc xe chạy xăng cùng loại.